بدعهدی پتروشیمی دماوند، نفس پتروشیمی‌های فرهنگیان را گرفته است

هر دو این شرکت‌ها تولیدکننده متانول با ظرفیت تولید 1.650.000 تن در سال هستند و از این میان، شرکت کیمیای پارس خاورمیانه در تابستان 1399 و شرکت پتروشیمی سبلان در بهار 1400 به بهره‌برداری رسیدند. انتظار می‌رفت با شروع بهره‌برداری از این دو پروژه عظیم، منافع اقتصادی حاصل از تولید و صادرات محصولات این دو شرکت مجموعاً با فروشی در حدود 2.900.000 دلار در روز، محقق شود که ذینفع عمده این سود، جامعه زحمتکش و خدوم معلم‌های کشور هستند، اما متاسفانه عدم ایفای تعهدات پتروشیمی دماوند در تأمین اکسیژن مورد نیاز این واحدها (به عنوان دومین خوراک مورد نیاز واحدهای متانول پس از گاز طبیعی) منجر به عدم تحقق اهداف اقتصادی این طرح‌ها شده است.

مطابق طراحی فاز 2 پتروشیمی عسلویه که توسط شرکت ملی پتروشیمی انجام شده بود، تأمین یوتیلیتی و خوراک کلیه طرح‌های منطقه قرار بود توسط یک واحد یوتیلیتی متمرکز انجام گیرد و این مهم بر عهده شرکت «پتروشیمی دماوند انرژی عسلویه» گمارده شد. طبیعتا در چنین طرح‌های توسعه‌ای با این حجم سرمایه‌گذاری انتظار این که پروژه‌های احداث واحدهای پتروشیمی پس از راه اندازی واحد یوتیلیتی متمرکز آغاز شود، انتظاری نابجا بوده و چنین تصمیمی عملاً اقتصاد طرح‌های توسعه زیرساخت و یوتیلیتی را دچار خسران می‌کند. لذا به درستی در همان ابتدای پروژه‌های منطقه، شرکت‌های پتروشیمی قراردادهای خوراک و یوتیلیتی خود را با شرکت پتروشیمی دماوند منعقد نموده و به فرض پایبندی این شرکت به تعهدات قراردادی خود، عملاً پروژه‌های احداث واحدهای پتروشیمی آغاز شد. ضمنا انتظار می‌رفت شرکت ملی پتروشیمی به عنوان یک نهاد حاکمیتی، مسئولیت نظارت بر کیفیت و پیشرفت پروژه‌های پتروشیمی دماوند و همچنین سایر زیرساخت‌های منطقه را بر عهده گیرد و به این ترتیب از رسیدن یوتیلیتی به بهره‌برداری واحدهای پتروشیمی اطمینان حاصل کند. لذا با توجه به سهامداران خوشنام و توانمند پتروشیمی دماوند و نظارت دقیق و روزانه شرکت ملی پتروشیمی، در ابتدای پروژه احداث واحدهای پتروشیمی، بدعهدی و عدم توانمندی مالی و فنی پتروشیمی دماوند در اجرای تعهداتش، فرضی بیش از حد، بدبینانه تلقی می‌شد. شاهدی بر این مدعا تجربه بدست آمده طی این سال‌ها است که حکایت از آن دارد که علیرغم همه مشکلات ناشی از تحریم و با توجه به اینکه پیچیدگی‌های تکنولوژیکی و پروژه‌ای واحدهای متانول نسبت به واحدهای یوتیلیتی در دست دماوند به مراتب پیچیده‌تر بوده، این پروژه‌ها با مدیریت پتروفرهنگ با کمترین انحراف زمانی و با کیفیت مناسب به اتمام رسیدند.

با این حال شرکت پتروفرهنگ با توجه به نیاز خود، همواره نیم نگاهی به فعالیت‌های پتروشیمی دماوند داشت که متاسفانه از همان ابتدا نشانه‌هایی از عدم وجود اهتمام کافی در پتروشیمی دماوند در اجرای طرح‌های اکسیژن ساز مشاهده ‌شد. بر این اساس، هلدینگ پتروفرهنگ و شرکت‌های پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه و پتروشیمی سبلان، همواره از طریق  مراجع مختلف و فراتر از وظایف خود، سعی بر پی‌گیری و کمک به اجرای این طرح از سوی پتروشیمی دماوند داشتند تا جایی که در زمستان 1396، پس از آنکه اخبار مشکلات مالی و عدم پیش‌بینی منابع کافی شنیده شد، به درخواست پتروشیمی دماوند و با تایید شرکت ملی صنایع پتروشیمی، دو شرکت کیمیای پارس خاورمیانه و سبلان علیرغم آنکه مسئولیتی در این ارتباط نداشتند ، به منظور جلوگیری از زیان‌های آتی خود، طی قراردادی سه جانبه به عنوان پیش خرید اکسیژن، بخش اعظم منابع مالی مورد نیاز جهت احداث واحد اکسیژن را برای پتروشیمی دماوند تأمین نمودند. پس از انعقاد این قرارداد تاکنون بیش از 65 میلیون یورو تامین مالی برای دماوند صورت گرفته اما بعد از تأمین منابع نیز متأسفانه، این پروژه هیچگاه مطابق برنامه پیشرفت نداشته است.

در این فاصله با امیدواری‌هایی که از گزارش‌های رسمی پتروشیمی دماوند بدست می‌آمد، شرکت پتروفرهنگ طبعاً تمام تلاش خود را جهت پیشبرد پروژه‌های کیمیای پارس خاورمیانه و سبلان به کار می‌بست. چرا که در پروژه‌هایی در این ابعاد با حضور پیمانکاران مختلف از یک سو و شرایط پر التهاب تهدیدهای سیاسی و تحریمی از سوی دیگر، هیچ عقل سلیمی حکم بر توقف و یا حتی کند کردن سرعت پیشرفت پروژه نمی‌دهد.

در تاریخ 10 خرداد 1399،  زمانی که آخرین فعالیت‌های احداث و راه‌اندازی پروژه کیمیای پارس خاورمیانه در جریان بود، طی جلسه‌ای با حضور مدیران و سهامداران پتروفرهنگ و کیمیای پارس خاورمیانه، پتروشیمی دماوند متعهد شد که در تاریخ 30 مهر 1399 واحد اول (لاین 2) جداسازی هوای پتروشیمی دماوند را راه‌اندازی نماید. با این امید فعالیت‌های راه‌اندازی پتروشیمی دماوند با جدیت بیشتر دنبال شد و نهایتاً در تیر 1399 پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه راه‌اندازی شد. مطابق برنامه آنروز انتظار می‌رفت تا پایدار شدن تولید شرکت، واحد جداسازی هوای پتروشیمی دماوند هم راه‌اندازی شود اما متاسفانه در اواخر تیر 1399 تقریبا همزمان با راه‌اندازی متانول کیمیای پارس خاورمیانه تنها پس از حدود 40 روز، پتروشیمی دماوند بدعهدی کرده و اعلام کرد قادر به تامین اکسیژن در تاریخ متعهد شده نبوده و طی تعهدی جدید اعلام داشت تا پایان اسفند 99 خط اول و در خرداد 1400 خط دوم واحد جداسازی هوا راه‌اندازی می‌شود تا شیرینی موفقیت در افتتاح متانول کیمیای پارس خاورمیانه به تلخی گراید. این اتفاق موجب شد کیمیای پارس خاورمیانه برای تامین اکسیژن مورد نیاز واحد، با دیگر واحدهای منطقه قراردادهایی منقعد کرده و اکسیژن مازاد این واحدها را با صرف هزینه نصب خط لوله و… خریداری نماید. گفتنی است اکسیژن خریداری شده در بهترین شرایط تنها 40 درصد از اکسیژن مورد نیاز این واحد را تامین می‌کند که تولید در این میزان علاوه بر بالا بردن مصرف گاز، استهلاک تجهیزات را نیز افزایش داده و سبب کاهش سود حاصل از صادرات علاوه بر اعمال عدم‌النفغ قابل توجه به جامعه فرهنگیان خواهد شد. در این فاصله و به جهت کاهش خسارات وارده به سرمایه‌های پتروفرهنگ، با رایزنی‌های انجام شده توسط مدیریت عامل این هلدینگ با وزارت نفت مقرر شد خط لوله تأمین اکسیژن از فاز یک برای پتروشیمی کیمیای خاورمیانه و سبلان راه‌اندازی شود که متاسفانه آن نیز با طراحی و اجرای غیرحرفه‌ای و نامناسب دماوند به بروز حادثه‌ای تلخ و ناگوار منجر شد و به نتیجه نرسید و خسارات چندی نیز برجای گذاشت.

متاسفانه در تاریخ 4 بهمن 1399 پتروشیمی دماوند مجدد خلف وعده کرده و اعلام کرد که خط اول خط جداسازی هوا اواخر اردیبهشت 1400 و خط دوم 4 ماه بعد از آن یعنی شهریور 1400 راه اندازی می شود و متاسفانه این بازی همچنان تا امروز ادامه داشته است. پتروشیمی دماوند با بدعهدی و مدیریت ضعیف در اجرای پروژه، همچنان اکسیژن متعهد شده را تحویل نداده و عملاً با نزدیک شدن به تاریخ تعهد، آن را مجدداً به تعویق می‌اندازد و تاریخ جدیدی برای راه‌اندازی واحدها اعلام می‌دارد. متاسفانه تداوم این اقدام غیر مسئولانه که با هیچ استاندارد مدیریت پروژه‌ای قابل توضیح نیست حاصلی جز از دست رفتن سود و مستهلک شدن سرمایه جامعه فرهنگیان نخواهد داشت.